هشت صبح(افغانستان)
اعلام زمان خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، امیدها را درباره موفقیت نشست استانبول کمرنگ کرده است. باوجود احتمال برگزاری نشست بعد از ماه رمضان اما بیتمایلی طالبان به حضور در این نشست و زیر سؤال رفتن پرستیژ طرفهای دخیل مانند سازمان ملل، امریکا و ترکیه بهخاطر تأخیرهای متعدد، نتیجه آن را مبهم نشان میدهد.
حریت دیلی نیوز(ترکیه)
در پی بیانیه «جو بایدن» برای به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه در سال 1915 توسط امپراطوری عثمانی و افزایش تنشها میان واشنگتن و آنکارا، دولت ترکیه این اقدام رئیس جمهوری امریکا را سبب از بین رفتن اعتماد و حس دوستی میان دو کشور اعلام کرد و با احضار سفیر امریکا خواستار توضیح در این باره شد.
ماینیچی شیمبون(ژاپن)
حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن هر سه کرسی به رأی گذاشته شده را در انتخابات پارلمانی از دست داد. گرچه این نخستین انتخابات سراسری پس از روی کارآمدن «سوگا» نخستوزیر این کشور به شمار میرفت اما بسیاری از کارشناسان معتقدند نتیجه این انتخابات با وجود نقدها به دولت نمیتواند به طور مستقیم برعملکرد آن تأثیرگذار باشد.
کارنامه 100 روزه بایدن در کاخ سفید
بنفشه غلامی، زهره صفاری/ «جو بایدن» روز 20 ژانویه (اول بهمن 1399) کار خود را در حالی آغاز کرد که خوشبینی بسیاری نسبت به ریاست جمهوری او در سطح جهان وجود داشت. او که با شعار «امریکا بازگشت» به میدان آمد، اکنون در آستانه یکصدمین روز کاری خود در کاخ سفید قرار گرفته است. از همین رو سایت مجله «فارن پالیسی» به سراغ 25 نفر از کارشناسان امریکایی رفته و از آنها خواسته است، در 9 زمینه تحلیل و نظر خود از این 100 روز را بیان کنند. در اینجا خلاصه ای از نظرات 15 نفر از آنان را می خوانید:
متحدان: بازگشت به دوران رهبری
جان ایکنبری؛ دانشگاه پریستون
«بایدن» توانست اصول اساسی سیاست خارجی امریکا از زمان جنگ جهانی دوم را زنده کند. این کشور منافع خود را در راستای نظم بینالمللی پیش برد چراکه همکاری با متحدان و مؤسسات بینالمللی، نفوذ امریکا را مؤثرتر، طولانیتر و قانونیتر میکند. به نظر میرسد تاکنون تیم جدید در اجرای این قوانین قابل قبول عمل کرده است. (امتیاز A)
اقتصاد: تمایل شدید به تجارت
شانون اونیل، شورای روابط خارجی
تیم «بایدن» با حرکتی آرام زنجیره تأمین جهانی را بازنگری کرد. گرچه تأثیر معکوس آن بر تجارت میتواند نگران کننده باشد. از طرفی صادرات، مشاغل سطح متوسط را ایجاد میکند و امریکا قراردادهای تجارت آزاد بیشتری را نیاز دارد و باید پیش از اینکه ملتها قوانین را به سلیقه خودشان تغییر دهند، دست به کار شود. (امتیاز B)
محمد العریان؛ دانشگاه کمبریج
طرح تاریخی احیای اقتصادی «بایدن»، بهعنوان موتوری برای حرکت در اقتصاد جهانی، رشد امریکا را تسریع کرد. تیم او توانست با ارتقای نوآوریها، مقاومت در برابر تهدیدات فزاینده بیثباتی اقتصادی و بازگشت به مؤسسات چند جانبهگرا بسرعت امریکا را به سطوح بالا برساند. (امتیاز -A)
دموکراسی؛ همکاری با اروپا
ناتان لاو؛ زندانی سیاسی سابق در
هنگ کنگ
«بایدن» با اولویت قرار دادن متحدان دموکرات و فشار بر پکن بهدلیل نقض حقوق بشر، شروع خوبی در این زمینه داشت. امیدوارم این روند بر سیاست چین ادامه دار باشد و به خودمختاری هنگ کنگ ختم شود. اما تیم «بایدن» میتواند برای ایجاد جامعه متمدن در سراسر جهان کار بیشتری انجام دهد و عقبماندگی دموکراتیک جهانی را با برنامه و اقداماتی شفاف برطرف کند. (امتیاز -B)
کلوبگیل زوابگو؛ دانشگاه ویلیام و ماری
دولت «بایدن» در داخل و خارج امریکا با اقداماتی مانند دستورات اجرایی برای تقویت تساوی نژادی، بازگشت به شورای حقوق بشر سازمان ملل و موضعگیری سرسختانه در برابر کشورهای متخاصم گامهای مؤثری برای ارتقای مسائل حقوق بشری برداشته است. «بایدن» همچنین تحریمهای دوران ترامپ علیه کارکنان دادگاه کیفری بینالمللی را لغو کرده اما همچون سلفش، پیگیری قانونی اقدامات امریکا در افغانستان در قالب جرایم جنگی را نمیپذیرد. (امتیاز +B)
چین؛ حرکت سریع
توشیهیرو ناکایاما، دانشگاه کیو
دولت «بایدن» سیاست خصمانه «ترامپ» در برابر چین را با کمی نرمش ادامه داد و از متحدان واشنگتن و همکاری با آسیا با آغوشی باز استقبال کرد. اما هر چه سیاستها پیچیدهتر میشوند، قوانین اجرایی نیز شکل پیچیده تری میگیرند. بنابراین نمیتوان بهطور شفاف هدف نهایی را بیان کرد. (امتیاز +B)
راجا موهان؛ دانشگاه ملی سنگاپور
ضرورت تداوم سیاست دولت «ترامپ» در قبال چین ضمانتی برای آن دسته از شرکای آسیایی امریکا است که در معرض تهدید پکن هستند. اینکه بایدن بتواند میان مشارکت و منازعه تعادل برقرار کند کافی نیست. اما ادغام استراتژی چین با اقتصاد داخلی و بازنگری تکنولوژیک میتواند باعث رضایت امریکاییها شود. با وجود چالشهای پیش رو، تیم او مسیر را تا نیمههای راه خوب رفتهاند. (امتیاز -A)
خاورمیانه ، بی هزینه و بی دستاورد
استفن کوک، شورای روابط خارجی
هر چند روزهای ابتدایی کار «بایدن» است اما او تا این مرحله به تعهد خود عمل کرد. او در حال بررسی و کار روی بازگشت به برجام و توافق دیگری با ایران است، در حال ریل گذاری مجدد در روابط با عربستان است و امیدوار است بتواند به جنگ یمن پایان دهد و در حال برداشتن قدم های با احتیاطی در مسأله اسرائیل و فلسطین است. اما باید مراقب باشد به بیراهه نرود. (امتیاز B+)
دنیس راس ، انستیتو واشنگتن
برای سیاست خاور نزدیک
«بایدن» در مورد ایران به اصول خود برای پیروی از قوانین و عدم امتیازدهی یکجانبه پایبند است. اما در مورد عربستان منافع حاصل از چنین روابطی را از نظر دور نداشته است. در مورد اسرائیل و فلسطین هم تیم او بدرستی متوجه شده که الان زمان کار خیلی بزرگی دراین خصوص نیست و باید همچنان به دنبال راه حل دو دولتی و عادی سازی روابط اسرائیل با اعراب باشد. (امتیاز A-)
روسیه ، بازدارندگی و مذاکره
کنستانزه استلزنمولر، مؤسسه بروکینگز
در این مدت بایدنی داشتیم که پوتین را «قاتل» خوانده و وزیر خارجه اش اروپایی ها را با تحریم هایی که درمورد خط لوله روسیه اعمال کرده، تهدید کرده است.حال آنکه آنچه ما در خصوص روسیه نیاز داریم، یک استراتژی منسجم ترانس آتلانتیکی است که بتواند خطرات و تهدیدهای روسیه علیه اوراسیا و غرب آن را خنثی کند. (امتیاز C)
آنجلا استنت ، دانشگاه جورج تاون
«بایــــــدن» در مـــــــورد موضوعات مهمی که منافع ملی امریکا را برآورده می کند، مثل کنترل تسلیحات و شرایط اقلیمی با روسیه همکاری خواهد کرد. اما به سمت برخی اقداماتی که می تواند باعث وخامت روابط شود، نمی رود. هرچند که در لفاظی ها تا کنون در بهترین حالت روابط او با روسیه می تواند روابطی توأم با همکاری و رقابت باشد. (امتیاز A-)
کرونا ،جبران زمان از دست رفته
آشیش جها ، دانشگاه براون
«بایـــدن» با نــــــوع پاسخگوییاش به کرونا در داخل امریکا کار بزرگی انجام می دهد اما می تواند اقدامات جهانی را نیز در کنار اقدامات داخلی لحاظ کند. تعامل با سازمان جهانی بهداشت و کوواکس خیلی خوب است اما همه ما نیازمند اقدامی تهاجمی تر در مبارزه با پاندمی کرونا در سراسر جهان هستیم. از جمله می توان فشار بیشتری بر برزیل وارد آورد تا کنترل بهتری بر شیوع کرونا داشته باشد و در افزایش تولید جهانی واکسن کرونا کوشا باشیم. (امتیاز A-)
مهاجرت ، توان ایستادگی و مبارزه
ویوک واژوا ، دانشکده حقوق هاروارد
«بایدن» بخاطر انسانیت و دلسوزی نسبت به کسانی که فاقد مدارک مهاجرتی لازم هستند و بخاطر فرار از شرایط کشور خود به سمت امریکا آمده اند، امتیاز A+ میگیرد. اما برنامه مهاجرتی او مثل کوهی از درخواست های متعدد است که تقریباً هیچ شانسی برای عبور از سنای امریکا ندارد. بایدن نمی تواند با طرح یا همه چیز یا هیچ چیز به جایی برسد. (امتیاز C+)
شرایط اقلیمی ، عمل نه، وعده های بزرگ
کانی هدگارد ، کمیسیونر سابق اتحادیه اروپا در مسائل اقلیمی
بازگشت به توافق آب و هوایی پاریس، انتصاب افراد قدرتمند در این حوزه و سفر جان کری به بروکسل در این خصوص باعث بالا رفتن انتظارات از دولت «بایدن» در زمینه تغییرات جوی و گرم شدن کره زمین شده است. او برای دریافت امتیاز A باید سیاست های مشخص تری برای دستیابی به هدف کاهش گازهای گلخانهای و تولید کربن تا سال 2050 امریکا داشته باشد. (امتیاز B)
جولیان بریو نویزکت
مؤسسه اطلاعات برای پیشرفت
«بایدن» به سرعت بحران شرایط اقلیمی را اولویت اصلی دولت خود اعلام کرد. در حالی که این مسأله با آب و تاب جهانی زیادی جشن گرفته شده است، آزمون بزرگ او در این راه یعنی همکاری های جهانی و رقابت های دیپلماتیک و حتی منازعات داخلی بر سر آن، باقی مانده است. با این حال فعلاً موفقیت خوبی دربرگزاری نشستی که درهمین خصوص برگزار شد، داشته است. (امتیاز A-)
عقبنشینی صهیونیستها مقابل مقاومت فلسطینیان
گروه جهان/ نظامیان رژیم صهیونیستی پس از 13 روز مقاومت فلسطینیان، سرانجام تسلیم شده و موانعی را که در دروازه دمشق در شرق قدس ایجاد کرده بودند، برداشتند تا پیروزی دیگری برای مقاومت فلسطین رقم خورد. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، هزاران فلسطینی در آخرین ساعات روز یکشنبه در شرق بینالمقدس در منطقه دروازه دمشق حاضر شدند و با تکان دادن پرچمهای فلسطین و سر دادن شعارها و سرودهای انقلابی پیروزی خود را جشن گرفتند. اما نظامیان صهیونیست که تاب این شکست را نداشتند، دیگر بار به فلسطینیان حمله کردند تا پرچمهای آنان را ضبط کنند. با این حال این خشونت مانع از ادامه جشنهای فلسطینیان نشد. صبح دیروز نیز «احمد طیبی» نماینده عرب کنست، در اظهاراتی از تصمیم ابتدایی صهیونیستها برای بستن راه فلسطینیان در دروازه دمشق انتقاد کرد و آن را تصمیم اشتباهی خواند که منجر به درگیریها شد. او هرچند تصمیم یکشنبه شب برای بازگشایی این منطقه به روی فلسطینیان را تصمیمی درست خواند اما خواهان توقف حملات به فلسطینیان شد. بسته شدن دروازه دمشق به روی فلسطینیان در 13 روز نخست ماه رمضان باعث درگیریهای زیادی بین فلسطینیان از یک سو و نظامیان اسرائیلی و صهیونیستهای افراطی از سوی دیگر شد. این تنشها به قدس محدود نشد و کرانه باختری و غزه را نیز فرا گرفت ومسلمانان در برخی کشورها مثل اردن نیز در حمایت از فلسطینیان به خیابانها رفتند.
خاطرات یک دیپلمات
روایت گمشده
فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری
انقلاب اسلامی ایران
حکیم در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد، اسرائیل حق ندارد اسقف کاپوچی را به مخالفت با قانون متهم کند، زیرا این اسرائیل است که با اشغال قدس شرقی و کلیساهای آن و کلیسای کاپوچی در سال ۱۹۶۷، قانون را نقض کرده است. حکیم همچنین پرسیده بود: آیا یهودیان از مقاومت مسلحانه در برابر نازیسم پشتیبانی نکردند، بویژه وقتی آلمان نازی به برخی کنیسههای یهودی در اروپا حمله میکرد؟ این گفتوگوی رسانهای البته پس از آزادی اسقف کاپوچی و بالارفتن شأن او انجام شد و خود کاپوچی بعداً به من گفت آرزو داشت صدای سراسقف حکیم هنگامی که او در زندان بود، بلند میشد.
این اختلافات در ایام زندان اسقف علنی نشد، زیرا دیپلماسی ریشه دار و عالی مرتبه واتیکان با دیپلماسی موجود در وزارت خارجه کشورهای دیگر از زاویههای گفتمانی، فنی و اخلاقی متفاوت است، به گونهای که درک زمینههای اختلاف دیدگاه و تشخیص آنها از هم و شناخت تفاوتهای میان اسقفها و کاردینالها و پاپ کار سادهای نیست؛ بهترین مثال برای اثبات این موضوع، سختی خبر دادن از نام پاپ جدید یا نظرخواهی درباره فردی که پاپ میشود پیش از انتخاب او و قبل از خارج شدن دود سفید [از دودکش کلیسای سیستین واتیکان] است که به معنای اعلام انتخاب پاپ برای نشستن بر کرسی پاپی است.
اسقف کاپوچی به من گفت، پاپ یوحنا پولس دوم هنگامی که او را پس از آمدن به رم به حضور پذیرفت، از او پرسیده بود «شما که روحانی هستید، چرا بر خلاف جهت جریان آب شنا میکنید؟» و او پاسخ داده بود، من همان کاری را انجام میدهم که شما در دوره نازیسم در کمک به مظلومان و ستم کشان انجام میدادید. پاپ با لبخندی معنادار به او پاسخ داده بود، جهانی که در آن زندگی میکنیم، اینک بسیار تغییر کرده است.
شاید اگر اسقف کاپوچی شروط اسرائیل را برای آزادی زودهنگامش از زندان اجرا کرده بود، فرصت نمییافت در ده ها میزگرد و کنفرانس فلسطینی و عربی و غیر عربی شرکت و سخنرانیهایی متفاوت ارائه کند که با بیشترین حضور شرکت کنندگان و گرمایی خاص در پرتوافکنی بر حق فلسطینیها و باطل صهیونیستها همراه بود. ضمن اینکه این فرصت را نیز نمییافت که با به خطر انداختن جان خود، با کشتی مرمره به سمت غزه حرکت و برای رفع محاصره آن تلاش کند و همزمان انگشت اتهام را به سوی همه نظامهای عربی و غیر عربی دراز کند که با یاری نکردن و همدستی خود، باعث طولانی شدن این محاصره و عذاب اهالی غزه شدند.
روابط دوستانه میان من و کاپوچی در رم [به مرور] عمیقتر شد و تا کنون ادامه یافته و هیچ مناسبت شخصی یا رسمی نیست که او با من تماس نگیرد، یا من با او تماس نگیرم. کاپوچی علاقه نداشت اشتباه کند و گاه با من درباره مأموریتهای سخت و سیاسی خود از میانجیگری برای آزادی گروگانهای سفارت امریکا در تهران در سال ۱۹۷۹ تا توقف جنگ عراق و ایران، تا بهبود روابط میان سوریه و عرفات و پیوند دادن بین دمشق و بغداد، مشورت میکرد. گاه نظرات من را درباره حساسیت ورود به برخی از این تلاشها میپذیرفت و گاه نمیپذیرفت، زیرا سرسختی او بهعنوان یک روحانی از ارزیابیهای علمی من قویتر بود. کاپوچی هرگاه برداشتهای ما [درباره یک موضوع] به یکدیگر نزدیک میشد، به من میگفت؛ راه، همان هدف است. از ما خواسته نشده به هدف برسیم، همین که در مسیر درست حرکت میکنیم ما را به هدف نزدیک میکند.
زلزله سال ۱۹۷۹
در پیامد دیدار سادات از قدس و شکست میثاق قومی میان سوریه و عراق، سوریها در گردابی از ناامیدی و تردید غرق بودند که امضای معاهده [صلح] مصری - اسرائیلی در مارس ۱۹۷۹، شک آنها را به یقین تبدیل کرد و به آخرین امیدها برای بازگشت همبستگی عربی پایان داد.
سوریها با گمانه زنی تاریخی خود، این را درک میکنند که روابط میان عراق و سوریه، نه فقط از عهد استقلال، بلکه از دوران قیمومت بریتانیا و فرانسه؛ که ماترک عثمانی را بر اساس منافع خود و نه منافع اعراب تقسیم کردند، تقریباً ممنوع بوده است. سوریها همچنین این را میدانند که به خورد برخی محافل مهم در جهان عرب نمیرود که شاهد روابط عربی - عربی مستحکمی بویژه میان عراق و سوریه باشند. همچنین باید این را هم در نظر بگیریم که این محافل سیاسی، ارتباطات و دنبالههایی با برخی شخصیتها و نیروهای سوری و عراقی دارند که به سهم خود روابط بیش از اندازه میان سوریه و عراق را اتهامی میبینند که باید از آن دوری کرد، در غیر این صورت صاحب آن با عواقب وخیمی مواجه خواهد شد و شاید هم او را بدون محاکمه به پشت میلههای زندان در زندانهای سوریه یا عراق خواهد افکند.
با سفیر عراق در رم پس از امضای میثاق قومی میان سوریه و عراق آشنا شدم، که دیدار با عراقیها را برای ما مجاز کرد. او به من اطلاع داد که پیش از تعیین بهعنوان سفیر، استاد دانشگاه بغداد بوده است.
سفیر عراق به یکباره اعلام کرد با فوریت به بغداد احضار شده و برایش سخت بوده که بدون خداحافظی با من، رم را ترک کند. وقتی به او اصرار کردم علت احضار ناگهانی را بدانم، به من گفت: [نمی دانم، ] شاید وزیر شوم شاید هم مرا به زندان بیندازند. گمان کردم به روش عراقی خود مزاح میکند، اما او به سفارتش بازنگشت و نامش هم در فهرست کابینهای نبود که پس از سفر او به بغداد در تابستان ۱۹۷۹ اعلام شد.
چقدر غمناک است که هزینه امضای میثاق قومی میان سوریه و عراق، دیدار سادات از قدس در سال ۱۹۷۷، به نظر آید و آنچه قضیه فلسطین با پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ به دست آورد با آنچه در همان سال با خروج مصر از تعهدات قومی خود بر اساس معاهده مصری - اسرائیلی از دست داد، برابری کند؛ هیچ چیزی در خاورمیانه مجانی به دست نمیآید، اما رهبر مغرور در منطقه عربی ممکن است دو بار هزینه پرداخت کند و همچنان متوهمانه خود را پیروز بداند.
امضای معاهده مصر و اسرائیل در جشنی بزرگ در واشنگتن زیر نظر رئیسجمهوری [امریکا] جیمی کارتر، کوچکترین امیدهای رئیسجمهوری [سوریه] حافظ اسد را از میان برد که مصر از تصمیم خود برای تسلیم در برابر خواستههای اسرائیل بازگردد. اسد تا آخرین لحظات در اعماق وجود خود امید داشت که دیدار سادات از قدس، شاید تنها ابعاد نمادین داشته است، اما تأیید [نهایی] معاهده میان دولت مصر و اسرائیل، تنها میتوانست تعهد مصر به واگذاشتن قطعی رویارویی با اسرائیل برای نسلهای آینده، تفسیر شود. با این تحول، پیشبینی هنری کیسینجر تحقق یافته بود: جنگی بدون مصر و صلحی بدون سوریه در کار نخواهد بود. این البته از نظر کیسینجر بدین معنا بود که بدون سوریه، تحقق صلح بر اساس قطعنامههای بینالمللی ممکن نیست [؛ نه هر صلحی.]اما تعامل با تحول پیش رو که در بازگشت پیروزمندانه امام در تبعید، آیتالله خمینی از حومه پاریس به ایران در آغاز سال ۱۹۷۹ بروز یافت، امیدها را نزد حافظ اسد [دوباره] زنده کرد، اگرچه صدام حسین را در برابر شرایط سختی قرار داد، زیرا حکومت عراق اساساً روی [پیروزی] این انقلاب شرطبندی نکرده بود والا چند ماه پیش از پیروزی، [رهبر آن، امام] خمینی را با فرستادن به خارج عراق از خود دور نمیکرد.
در حالی که اسد دشمن خود، یعنی ایران [پسا انقلاب] را دوست جدید خود محسوب میکرد، صدام حسین دوست نگران اسد، در گرمای بالای 50درجه تابستان۱۹۷۹، خود را میان دو تیغه گازانبر انقلاب [امام] خمینی در سمت راست و اسد در سمت چپ احساس میکرد.